Penentuan Puasa dan Raya

S : Macam mana kaedah penentuan puasa dan hari raya dilakukan ?

J : (perbincangan dengan Ustaz Taufan Abd Rashid dan juga kuliah subuh 29 Ramadhan 1430 oleh Sahibus Samahah Timbalan Mufti Terengganu, Ustaz Abdul Halim Awang di Masjid UDM)

Secara umumnya, ada 3 kaedah digunakan oleh umat Islam iaitu rukyah semata-mata, rukyah dan hisab serta hisab semata-mata.

Kaedah hisab semata-mata digunakan oleh sebahagian masyarakat Islam contohnya ISNA di Amerika Utara, Turki dan Libya. Rukyah semata-mata adalah amalan di Saudi, Iran, Pakistan, Moroko dll, dan Rukyah dan Hisab digunakan oleh negara MABIMS (Malaysia, Brunei, Indonesia dan Singapura.

Asas kaedah tersebut ialah hadith : ‏ ‏حدثنا ‏ ‏آدم ‏ ‏حدثنا ‏ ‏شعبة ‏ ‏حدثنا ‏ ‏محمد بن زياد ‏ ‏قال سمعت ‏ ‏أبا هريرة ‏ ‏رضي الله عنه ‏ ‏يقول ‏

‏قال النبي ‏ ‏صلى الله عليه وسلم ‏ ‏أو قال قال ‏ ‏أبو القاسم ‏ ‏صلى الله عليه وسلم ‏ ‏صوموا لرؤيته وأفطروا لرؤيته فإن ‏ ‏غبي ‏ ‏عليكم فأكملوا عدة شعبان ثلاثين ‏

Abu Hurayrah mendengar Nabi s.a.w. bersabda : Puasalah (apabila)anak bulan dilihat dan berraya fitri lah (apabila) anak bulan dilihat dan jika anak bulan tak dapat dilihat, genapkanlah sya'ban 30.

Justeru, para ulama muasir yang cenderung kepada hisab menyatakan hadith tersebut sesuai dengan ilmu pada zaman itu. sedangkan teknologi sekarang telah berkembang dan membolehkan peredaran anak bulan diketahui dengan tepat. Lebih-lebih lagi sistem alam ciptaan Allah ini begitu teratur dan tidak akan ada failure. (Jika ada kegelinciran, maka pasti menandakan kimat akan berlaku-pen).

Bagi yang menggunakan rukyah semata ia berpegang dengan hadith tersebut secara literal.

Di Malaysia, bukanlah bermakna kaedah hisab dan rukyah itu menggunakan dua kaedah tadi secara berasingan. Bukan maknanya, kalau tak nampak anak bulan tengok kaedah hisab atau sebaliknya.

Sebenarnya asas yang digunakan ialah hisab kenampakan anak bulan. Rukyah menyokong kaedah tersebut lebih-lebih lagi untuk mengelakkan berlaku fitnah seperti contoh dengan kiraan hisab 20hb september adalah 1 syawal, tiba-tiba ada orang mendakwa melihat anak bulan pada 18 september. Jadi, sepatutnya raya ialah 19 september.

Bahkan, syarat-syarat nak merukyah pun agak rinci iaitu lokasinya dari hujung Sabah nun sampai ke hujung langkawi, anggota yang dilantik untuk merukyah terdiri dari ahli falak (nak seprong) wakil Majlis Agama dan wakil Mufti, penyimpan mohor besar raja-rajanya, kemudian restu Agung sebagai ketua agama Islam...

bila kerja seprongan telah dijalankan, setiap kawasan cerapan yang telah ditetapkan akan memberikan laporan kepada pusat pengumpulan laporan setiap negeri, sama ada nampak atau tidak, kalau tidak nampak disertakan alasan tidak nampak...pastu pusat di setiap negeri akan menghubungi pusat pengumpulam laporan cerapan kebangsaan, bila dah mustaid baru dipersembahkan kepada penyimpan mohor besar raja-raja, kemudian penyimpan mohor sembah kepada YDP Agung..dah setuju baru boleh war-warkan...

syarat anak bulan berdasarkan kaedah 238 : ketinggian bulan 2 darjah selepas matahari terbenam, lengkung sabitnya 3 darjah dan 8 jam selepas ijtimak dengan matahari.

begitulah secara ringkas dan umum, kaedah penentuan Ramdhan dan Syawal di Malaysia. Untuk mengetahu pandangan sarjana-sarjana Islam, boleh lawati laman web islamonline dan carilah tajuk moon sighting atau arabnya rukyah al-hilal...

untuk mengetahui secara detail tentang pencerapan anak bulan, Ustaz Baharuddin Zainal telah membentangkan isu tersebut, sila lihat di link ini :

http://www.falak.udm.edu.my/files/PPceramahFalak.pdf

atau lain-lain :

http://www.falak.udm.edu.my/?cat=Artikel_Falak&alink=20071117120243

http://www.falak.udm.edu.my/?cat=Artikel_Falak&alink=20071008131022

http://www.falak.udm.edu.my/?cat=Artikel_Falak&alink=20071025152113